Son periyotta yaşanan kiralık konut kahrı fırsatçılığı beraberinde getirirken, konut sahipleri eski kiracılarına “ya fiyatı artır ya da konuttan çık” baskısı yapıyor. Yüksek kira baskısıyla karşılaşan kiracılar tüketici dernekleri, CİMER, Maliye, Ticaret Bakanlığı’na şikâyet yağdırdı, bir yandan da mahkemenin yolunu tuttu.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da kira artışları konusuna dair bir açıklama yaptı kararı hatırlattı. Fahiş kira artışında tavan talebi ile atılacak adımlara da SABAH ulaştı. İşte mesken kiralarında artış ve fırsatçı mesken sahiplerine karşı yapılacak düzenlemelere ait ayrıntılar…
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, İstanbul’da da yüzde 200’ü geçen kira artışlarını değerlendirirken, “Üretici, tedarikçi, perakende işletmelerce bir mal yahut hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz.
Piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını, özgür rekabeti bozucu, tüketicinin malları ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu, kira mukaveleleri ve fiyatlarının belirlenmesi de Türk Borçlar Kanunu ile karar altına alınmıştır” dedi.
FAHİŞ ARTIŞA “TAVAN” TALEBİ
TÜFE üzerinde artış ve kira parasında ek artırım isteyen konut sahiplerine yönelik şikâyetler tüketici hakem heyetlerini, bölüm temsilcileri, ilgili kurumları harekete geçirdi. Kiracıya verilen yasal haklar uygulanmadığı durumlarda Tüketici Hakem Heyeti’ne, taraflar ortasında uyuşmazlıklarda mahkemeye dava başvurusu yapılabilir.
ŞİKAYETTE BULUNMANIZ GEREKEN MERCİLER
Tüketici Hakları Derneği Lideri Turhan Çakar, kirasını tertipli ödeyen, enflasyon oranında artıran kiracıların kontrat sürecinden evvel meskenden çıkarılmasının yasal olarak mümkün olmadığını belirterek, “Ev sahiplerinin bunun tersine talepleri olması durumunda kira ölçüsüne nazaran vilayet ve ilçelerdeki tüketici hakem heyetlerine, Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü, Maliye, CİMER’e şikâyette bulunmalılar.
Kira mukavelesine ödeyecekleri bedeli, süreyi kesinlikle yazmalılar” dedi. Bölüm temsilcileri de kirada fırsatçılığın son bulması için süreksiz olarak artırım sınırlaması, tavan getirilmesini önerdi. Ayrıyeten, Beş yılı dolan kiracılardan rayiç bedel isteme mühletinin 8 yıla çıkarılması da talepler ortasında yer alıyor.
KİRA ARTIŞLARI MECLİS GÜNDEMİNDE
Türkiye genelinde yüzde 40’a varan oranlarda artan kiralar ve konut sahiplerinin “evden çık” baskısı Meclis gündemine de taşındı. Ticaret Bakanı Muş, hususa ait soru önergesine verdiği karşılıkta, üretici, tedarikçi, perakende işletmeler tarafından bir mal yahut hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacağını vurguladı. Bakan Muş, “Üretici, tedarikçi, perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını ve hür rekabeti bozucu faaliyetlerle tüketicinin malları ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’la karar altına alınmıştır. Mevzuat kararlarına nazaran aracılık faaliyetleri hariç olmak üzere ticari nitelik arz eden ve sadece üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler bu kapsamda yer almaktadır. Kira mukaveleleri ve kira fiyatlarının belirlenmesine ait kararlar de Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir” diye konuştu. İlgili bakanlık ve kurumlar gelen şikâyetler doğrultusunda inceleme başlattı.
KONUT KİRASINDA KONTRAT SONA ERDİRİLEMEZ
Kiracı ve kiralayan ortasındaki muahede, kiracının hakları da Borçlar Kanunu’na nazaran belirleniyor. Kanuna nazaran, Kira kontratlarında kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine rastgele bir değişiklik yapılamıyor. Konut ya da işyeri kiralarında kiracı, kontrat müddetinin bitiminden en az 15 gün evvel bildirimde bulanmazsa kontrat motamot devam eder. Yenilenmeyen kontratlar tıpkı biçimde 1 yıl mühletle daha geçerli olur. Bu durumda mal sahibi, kontrat mühletinin bitimine dayanarak mukaveleyi sona erdiremez.
Kesim temsilcileri, “Çocuğum evlenir, kendim taşınacağım” gerekçesiyle meskenin boşaltılmasını isteyen konut sahiplerinden noterden yazı istenmesi ikazında bulunuyor. Kiracılar, bu şartla çıkarıp 2 ay sonra kiraya veren konut sahiplerinden 1 yıllık kira kadar tazminat, taşınma masrafı alabilir.
BORÇLAR KANUNU NE DİYOR?
Kontratta belirlenen şartların (yıllık ortalama TÜFE oranı) üzerinde fahiş kira artışı yapılamaz. Borçlar Kanunu’nun 344’üncü unsuruna nazaran; “Tarafların yenilenen kira devirlerinde uygulanacak kira bedeline ait muahedeleri, bir evvelki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara nazaran değişim oranını geçmemek şartıyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun müddetli kira kontratlarında de uygulanır. Taraflarca bu bahiste bir muahede yapılmamışsa, kira bedeli, bir evvelki kira yılının TÜFE’deki 12i aylık ortalamalara nazaran değişim oranını geçmemek şartıyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete nazaran belirlenir.”
Haber7
